Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι

Επιστημονικά Υπεύθυνος:
Χρήστος Τζιτζιλής, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ερευνητική ομάδα:
Δρ. Ε. Παπαδάμου, αποσπασμένη εκπαιδευτικός 

Το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, ύστερα από πρόταση του Χρήστου Τζιτζιλή, καθηγητή Ιστορικής και Βαλκανικής γλωσσολογίας του Α.Π.Θ. και επιμελητή του τόμου Νεοελληνικές διάλεκτοι, αποφάσισε το 2007 την προετοιμασία και δημοσίευση ενός συλλογικού τόμου με τίτλο Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, ο οποίος θα εκδοθεί ταυτόχρονα στα αγγλικά και στα ελληνικά.

Σκοπός του Ινστιτούτου δεν είναι απλώς να παρουσιαστούν σήμερα, πάνω από 55 χρόνια μετά την έκδοση του κλασικού έργου του C. D. Buck, The Greek Dialects (1955), τα πορίσματα της τρέχουσας έρευνας στο πεδίο της αρχαίας ελληνικής διαλεκτολογίας αλλά και να προστεθεί σε αυτό μια νέα διάσταση: η εξέταση της αρχαίας ελληνικής και των διαλέκτων της υπό το φως των μεσαιωνικών και νεοελληνικών διαλέκτων.

Στη συγγραφή του τόμου συμμετέχουν διεθνώς καταξιωμένα ονόματα από τον χώρο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και φιλολογίας. Ο τόμος, έκτασης περίπου 800 σελίδων, την επιμέλεια του οποίου έχουν αναλάβει οι καθηγητές Αntonin Bartoněk (University of Brno) και Xρήστος Τζιτζιλής (Α.Π.Θ.), σχεδιάζεται να περιλαμβάνει την επισκόπηση της έως τώρα έρευνας, την ιστορική εξέλιξη, τις επαφές και την κατάταξη των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, μια συστηματική γραμματική τους, καθώς και τη διεξοδική περιγραφή και ανάλυση των επιμέρους γεωγραφικών διαλέκτων (π.χ. της αργολικής, της αρκαδικής, της αχαϊκής, της βοιωτικής, της θεσσαλικής κτλ.) αλλά και των λογοτεχνικών και κοινωνικών ποικιλιών της ελληνικής από την αρχαιότητα μέχρι και την ελληνιστική περίοδο. Ο τόμος θα συνοδεύεται επίσης από εξαντλητική βιβλιογραφία, ενδεικτικά αρχαία διαλεκτικά κείμενα, πολυσέλιδα ευρετήρια όρων και πραγμάτων, αναλυτικούς χάρτες κτλ.

Σε μια δύσκολη συγκυρία για τις ελληνικές σπουδές στο εξωτερικό, όπου οι έδρες της ελληνικής φιλολογίας και γλώσσας (αρχαίας, μεσαιωνικής και νέας) λιγοστεύουν στα ξένα πανεπιστήμια, το βιβλίο αποτελεί αφορμή ανανέωσης του διεθνούς ενδιαφέροντος για την αρχαία ελληνική και τις ποικιλίες της.