Επιστημονικά υπεύθυνος:
Γιώργος Κεχαγιόγλου, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Εκδοτική ερευνήτρια:
Δρ. Αγγελική Λούδη 

Η καινούργια σειρά του Ι.Ν.Σ. «Κείμενα της Νεότερης Ελληνικής Λογοτεχνίας» (ΚΝΕΛ) συνεχίζει χρονικά τη σειρά «Παλιότερα Κείμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» (ΠΚΝΛ) και απευθύνεται επίσης σε σπουδαστές, εκπαιδευτικούς και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Έχει στόχο να δώσει χρηστικές φιλολογικές εκδόσεις έργων της νεοελληνικής γραμματείας γραμμένων ή πρωτοδημοσιευμένων από το τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα έως και το τέλος του Μεσοπολέμου (1940). Προτεραιότητα δίνεται σε έργα ανέκδοτα, είτε γνωστά μόνον από μη φιλολογικές παλιότερες εκδόσεις ή από μη ικανοποιητικές νεότερες εκδόσεις. Κάθε έκδοση είναι εικονογραφημένη με σχετικό εικαστικό υλικό και περιλαμβάνει Εισαγωγή, το Κείμενο του έργου, Γλωσσάρι και πίνακα κύριων ονομάτων, και Επίμετρο με συναφή κείμενα.

H πρώτη έκδοση της σειράς «Κείμενα της Νεότερης Ελληνικής Λογοτεχνίας» έχει ήδη κυκλοφορήσει:

Γ. Κεχαγιόγλου (επιμ.), Γεώργιος Λαπάτης (Σταθάς), Ιστορία ερωτική, ήτοι έρωτας σφοδρός ενός νέου, Κωνσταντινοπολίτου..., 2021 [ΚΝΕΛ 1]

Επιστημονικά υπεύθυνος:
Παναγιώτης Ανδρέου (υποψήφιος διδάκτωρ), επιστημονικός συνεργάτης

Ερευνητική ομάδα:
Δρ. Νίκος Αμβράζης, εξωτερικός συνεργάτης
Δρ. Χριστίνα Μαλιγκούδη, εξωτερική συνεργάτρια
Αργυρώ Μαυρουδή, εξωτερική συνεργάτρια
Δρ. Ειρήνη Σεχίδου, εξωτερική συνεργάτρια

Το έμπρακτο ενδιαφέρον του Ινστιτούτου για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας ξεκίνησε το 1973 με την έκδοση του βιβλίου Τα νέα ελληνικά για ξένους, και συνέχισε αμείωτο τις επόμενες δεκαετίες, έχοντας ως αποτέλεσμα την έκδοση μιας πλήρους σειράς εγχειριδίων. Το πιο πρόσφατο βιβλίο αυτής της σειράς κυκλοφόρησε το 2013. Πρόκειται για το Ορίστε! Βιβλίο δραστηριοτήτων, συνταγμένο από μέλη του Διδακτικού προσωπικού του Σχολείου Νέας Ελληνικής του Α.Π.Θ.

Επίσης, από το 2008 ως σήμερα το Ινστιτούτο συνεργάζεται με το Γραφείο Παιδείας Αμέσου Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, συμβάλλοντας στην προετοιμασία της ετήσιας Εξέτασης της Νεοελληνικής Γλώσσας (επιπέδου Checkpoint Β), και έχοντας ετοιμάσει δύο Προγράμματα Σπουδών για το Α´ και το Β´ Επίπεδο Ελληνομάθειας, βάσει των προδιαγραφών των εκπαιδευτικών αρχών της Πολιτείας της Νέας Υόρκης για την εκμάθηση ξένων γλωσσών (New York State Department of Education Syllabus: Modern Languages for Communication).

Ανανεώνοντας το ενδιαφέρον του για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας, το Ινστιτούτο έχει συγκροτήσει ομάδα που ασχολείται με την παραγωγή νέου εκπαιδευτικού υλικού, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις σύγχρονες αντιλήψεις για την εκμάθηση των γλωσσών.

Επιστημονικά Υπεύθυνος:
Χρήστος Τζιτζιλής, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ερευνητική ομάδα:
Δρ. Ε. Παπαδάμου, αποσπασμένη εκπαιδευτικός 

Το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, ύστερα από πρόταση του Χρήστου Τζιτζιλή, καθηγητή Ιστορικής και Βαλκανικής γλωσσολογίας του Α.Π.Θ. και επιμελητή του τόμου Νεοελληνικές διάλεκτοι, αποφάσισε το 2007 την προετοιμασία και δημοσίευση ενός συλλογικού τόμου με τίτλο Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, ο οποίος θα εκδοθεί ταυτόχρονα στα αγγλικά και στα ελληνικά.

Σκοπός του Ινστιτούτου δεν είναι απλώς να παρουσιαστούν σήμερα, πάνω από 55 χρόνια μετά την έκδοση του κλασικού έργου του C. D. Buck, The Greek Dialects (1955), τα πορίσματα της τρέχουσας έρευνας στο πεδίο της αρχαίας ελληνικής διαλεκτολογίας αλλά και να προστεθεί σε αυτό μια νέα διάσταση: η εξέταση της αρχαίας ελληνικής και των διαλέκτων της υπό το φως των μεσαιωνικών και νεοελληνικών διαλέκτων.

Στη συγγραφή του τόμου συμμετέχουν διεθνώς καταξιωμένα ονόματα από τον χώρο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και φιλολογίας. Ο τόμος, έκτασης περίπου 800 σελίδων, την επιμέλεια του οποίου έχουν αναλάβει οι καθηγητές Αntonin Bartoněk (University of Brno) και Xρήστος Τζιτζιλής (Α.Π.Θ.), σχεδιάζεται να περιλαμβάνει την επισκόπηση της έως τώρα έρευνας, την ιστορική εξέλιξη, τις επαφές και την κατάταξη των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, μια συστηματική γραμματική τους, καθώς και τη διεξοδική περιγραφή και ανάλυση των επιμέρους γεωγραφικών διαλέκτων (π.χ. της αργολικής, της αρκαδικής, της αχαϊκής, της βοιωτικής, της θεσσαλικής κτλ.) αλλά και των λογοτεχνικών και κοινωνικών ποικιλιών της ελληνικής από την αρχαιότητα μέχρι και την ελληνιστική περίοδο. Ο τόμος θα συνοδεύεται επίσης από εξαντλητική βιβλιογραφία, ενδεικτικά αρχαία διαλεκτικά κείμενα, πολυσέλιδα ευρετήρια όρων και πραγμάτων, αναλυτικούς χάρτες κτλ.

Σε μια δύσκολη συγκυρία για τις ελληνικές σπουδές στο εξωτερικό, όπου οι έδρες της ελληνικής φιλολογίας και γλώσσας (αρχαίας, μεσαιωνικής και νέας) λιγοστεύουν στα ξένα πανεπιστήμια, το βιβλίο αποτελεί αφορμή ανανέωσης του διεθνούς ενδιαφέροντος για την αρχαία ελληνική και τις ποικιλίες της.

Επιστημονικά υπεύθυνος:
Γιώργος Κεχαγιόγλου, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ερευνητική ομάδα:
Δρ. Αγγελική Λούδη, ερευνήτρια
Κωνσταντίνος Τσιγάνης (υποψήφιος διδάκτωρ), συνεργάτης 

Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα εκπονείται από τον Οκτώβριο του 2007. Στόχος του είναι, σε πρώτη φάση, η αναζήτηση, συγκέντρωση και φωτοτύπηση των διαθέσιμων έντυπων λεξικών και γλωσσαρίων (αυτοτελών είτε ενταγμένων μέσα σε έντυπες εκδόσεις κειμένων) που αφορούν γλωσσικό υλικό νεοελληνικών κειμένων της περιόδου από τα τέλη του 17ου αιώνα (άρα ύστερα από την περίοδο που καλύπτεται από το Λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας του Εμμ. Κριαρά) ώς την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους (περ. αρχές της δεκαετίας του 1830). Κατόπιν, η αποδελτίωση γλωσσικού υλικού κειμένων για τα οποία δεν διαθέτουμε γλωσσάρια/λεξιλόγια.

Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι να δημιουργηθεί ένα επαρκές αρχείο (λεξιλογική βάση δεδομένων), το οποίο θα χρησιμεύσει για τη συγκρότηση ενός (ηλεκτρονικού αρχικά, έντυπου στη συνέχεια) ερμηνευτικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γραμματείας αυτής της περιόδου.

Επιστημονικά υπεύθυνος:
Γιώργος Παπαναστασίου, διευθυντής του Ινστιτούτου 

Ερευνητική ομάδα:
Κική Τσαλακανίδου (υποψήφια διδάκτωρ), συνεργάτρια

Η Βιβλιογραφία για την Ελληνική Γλώσσα παρέχει τη δυνατότητα (απλής και σύνθετης) αναζήτησης βιβλιογραφικών δεδομένων που αφορούν την ελληνική γλώσσα και τη συγχρονική ή διαχρονική περιγραφή της. Περιλαμβάνει περίπου 24.000 τίτλους.

Μεγαλύτερη βαρύτητα δίνεται στην περιγραφή της ελληνικής από την ελληνιστική περίοδο ως σήμερα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αγνοούνται δεδομένα που αφορούν παλαιότερες περιόδους της γλώσσας, κυρίως όταν αυτά θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα στους μελετητές της νέας ελληνικής.

Η αναζήτηση μπορεί να γίνει με βάση τα εξής στοιχεία: όνομα συγγραφέα, τίτλο, τόμο (περιοδικού, συλλογικής έκδοσης, πρακτικών συνεδρίου), έτος έκδοσης, θέμα, γλώσσα. Στα αποτελέσματα αναζήτησης αναφέρονται, επιπλέον ο τόπος έκδοσης, ο εκδοτικός οίκος, βιβλιοκρισίες και άλλες πληροφορίες, π.χ. επανεκδόσεις ή ανατυπώσεις.

 Επιστημονικά υπεύθυνη:
Θεοδοσία-Σούλα Παυλίδου, καθηγήτρια
του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ερευνητική ομάδα:
Δρ. Ελένη Γιαλαμπούκη, ερευνήτρια
Δρ. Αγγελική Αλβανούδη, συνεργάτρια 

Το ερευνητικό πρόγραμμα Γλωσσική Διεπίδραση και Ανάλυση Συνομιλίας έχει τρεις βασικούς, και αλληλένδετους, στόχους:
α) τη μελέτη της ελληνικής γλώσσας από τη σκοπιά της Ανάλυσης Συνομιλίας,
β) την ανάπτυξη του Corpus Προφορικού Λόγου του ΙΝΣ,
γ) την εκπαίδευση ερευνητριών/τών στη θεωρία και την πράξη της Ανάλυσης Συνομιλίας.

Ανάλυση Συνομιλίας

Η Ανάλυση Συνομιλίας, με καταβολές στην εθνομεθοδολογία, εστιάζεται στην καθημερινή συνομιλία ως κοιτίδα συγκρότησης της κοινωνικής πραγματικότητας και επιδιώκει να συλλάβει τις 'μεθόδους' με τις οποίες τα ίδια τα συνομιλούντα άτομα δημιουργούν, από εκφώνημα σε εκφώνημα, την κανονικότητα της γλωσσικής διεπίδρασης.

Προϋπόθεση για τη μελέτη της συνομιλίας, και γενικότερα της γλωσσικής διεπίδρασης, συνιστά η καταγραφή της συνομιλιακής πραγματικότητας (ηχογράφηση, βιντεοσκόπηση) και η πιστή απεικόνιση του ήχου σε γραφή (απομαγνητοφώνηση). Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζονται δύο ζητούμενα: α) να έχουν οι ερευνήτριες/τές στη διάθεσή τους τα ίδια ακριβώς δεδομένα για την ανάλυση, όπως και τα συνομιλούντα άτομα κατά την παραγωγή και την ερμηνεία του λόγου, β) να είναι ελέγξιμα τα πορίσματα της ανάλυσης από ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα.

Για την Ανάλυση Συνομιλίας η απομαγνητοφώνηση δεν αποτελεί μια μηχανιστική διαδικασία (πρβ. π.χ. σχετικά λογισμικά που κυκλοφορούν στο εμπόριο), αλλά ούτε περιορίζεται στην απόδοση του περιεχομένου (πρβ. π.χ. έντυπες δημοσιογραφικές συνεντεύξεις). Αντίθετα, η 'μετάφραση' του ήχου σε γραφή απαιτεί θεωρητική επεξεργασία και ανάλυση, προϋποθέτει ανάλογη κατάρτιση, και χρήζει πολλαπλών 'διορθώσεων' από διαφορετικά άτομα.

Corpus Προφορικού Λόγου

Το Corpus Προφορικού Λόγου του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη) εμπίπτει στο ερευνητικό πρόγραμμα Γλωσσική Διεπίδραση και Ανάλυση Συνομιλίας του Ινστιτούτου με επιστημονικά υπεύθυνη την καθηγήτρια Θ.-Σ. Παυλίδου. Αναπτύχθηκε πρωταρχικά με στόχο την ποιοτική ανάλυση της γλώσσας και της γλωσσικής επικοινωνίας, κυρίως από τη σκοπιά της Ανάλυσης Συνομιλίας, γεγονός από το οποίο απορρέουν και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Μέρος όμως του Corpus μπορεί να χρησιμοποιηθεί online και για ποσοτική ανάλυση.

Περισσότερα...

Δραστηριότητες στο πλαίσιο του προγράμματος 
Γλωσσική Διεπίδραση και Ανάλυση Συνομιλίας 

Διημερίδες

• Η ελληνική γλώσσα στην προφορική επικοινωνία, 18-19 Σεπτεμβρίου 2014
• Ερωτήσεις-απαντήσεις στην προφορική επικοινωνία, 13-14 Οκτωβρίου 2016
• Τα πραγματολογικά μόρια στην προφορική επικοινωνία, 24-25 Ιουνίου 2019

Επισκέψεις ειδικών για συνεργασία στη Θεσσαλονίκη

• Prof. Gene Lerner (UC at Santa Barbara), 6-12 Μαΐου 2012
• Prof. Geoffrey Raymond (UC at Santa Barbara), 14-17 Μαΐου 2017

Διδακτορικές διατριβές που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος
Γλωσσική Διεπίδραση και Ανάλυση Συνομιλίας
(επόπτρια: Θ.-Σ. Παυλίδου)

Αλβανούδη, Α. 2013. Η Κοινωνική και Γνωσιακή Διάσταση του Γραμματικού Γένους. Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Καπελλίδη, X. 2011. Υποκειμενικότητα και Αυτο-παρουσίαση στη Συνομιλιακή Διεπίδραση. Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Καραφώτη, Ε. 2014. Ευγένεια, Αγένεια και το Πρόσωπο του Ομιλούντος Ατόμου. Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Επιστημονικά υπεύθυνος:
Χρήστος Τζιτζιλής, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ερευνητική ομάδα:
Μ. Μαργαρίτη-Ρόγκα, επίκουρη καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Δρ. Μαρία Τσολάκη, αποσπασμένη εκπαιδευτικός
E. Bilali (υποψήφιος Δρ), συνεργάτης
F. Kılıc, συνεργάτρια
Δρ. Παύλος Αλμπανούδης, εξωτερικός συνεργάτης

Το ερευνητικό πρόγραμμα «Νεοελληνικές διάλεκτοι» εκπονείται από το 2001, ύστερα από πρόταση του καθηγητή Ιστορικής και Βαλκανικής Γλωσσολογίας του Α.Π.Θ. Xρήστου Tζιτζιλή. Στόχος του είναι αφενός να συγκεντρώσει και να παρουσιάσει σε ένα δίτομο έργο τα πορίσματα της έως τώρα νεοελληνικής διαλεκτολογικής έρευνας, αφετέρου όμως να αποτελέσει την αφετηρία για καινούργιους επιστημονικούς προβληματισμούς, με βάση νεότερα δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη, επίσης, τη σύγχρονη γλωσσολογική θεωρία.

Ο πρώτος τόμος του έργου θα είναι μια εκτενής Εισαγωγή και ο δεύτερος θα εξετάζει αναλυτικά τις επιμέρους διαλέκτους και τα ιδιώματα. Ο δεύτερος τόμος θα κυκλοφορήσει πρώτος και βρίσκεται στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωσή του. Περιλαμβάνει μονογραφίες έκτασης περίπου 80-100 σελίδων η καθεμιά, για την ποντιακή, την κριμαιοαζοφική, τη θρακοβιθυνιακή, την καππαδοκική, τα υπόλοιπα μικρασιατικά ιδιώματα (Λιβίσι, Φάρασα, Σίλλη), την κυπριακή, την τσακωνική, την πελοποννησιακή, τη μανιάτικη, τη μεγαροκουμιώτικη, την κρητική, την επτανησιακή, τη δωδεκανησιακή, την κυκλαδίτικη, την κατωιταλική και τα βόρεια ιδιώματα, ενώ υπάρχουν και ξεχωριστές μικρότερης έκτασης συμβολές, π.χ. για τα ιδιώματα της Χίου και της Σμύρνης.

Κάθε συμβολή ξεκινάει με την περιγραφή του γεωγραφικού και του ιστορικού πλαισίου εντός των οποίων αναπτύχθηκε κάθε διάλεκτος, και στη συνέχεια παρέχει μια επισκόπηση της ως τώρα σχετικής έρευνας. Όσον αφορά τα γενικά χαρακτηριστικά κάθε διαλέκτου, επιλέγονται 24 βασικά φωνητικά, μορφολογικά, συντακτικά και λεξιλογικά ισόγλωσσα, με τα οποία επιχειρείται η ταξινόμηση και η τοποθέτηση των ιδιωμάτων στον διαλεκτικό χώρο. Ακολουθούν ειδικότερα χαρακτηριστικά κάθε διαλέκτου, αναφορές στις παλαιότερες γνωστές μορφές της και στη συνέχεια δίνεται μια εικόνα της ενδοδιαλεκτικής διαφοροποίησης.

Η συστηματική περιγραφή που ακολουθεί ξεκινάει από τη φωνητική και τη φωνολογία, περνάει στη μορφολογία, στη σύνταξη, στο λεξιλόγιο, στη φρασεολογία, στην παραγωγή και στη σύνθεση, και ολοκληρώνεται με την εξέταση των σχέσεων με άλλες διαλέκτους και γλώσσες καθώς και με την επισκόπηση της σημερινής κατάστασης του ιδιώματος. Ύστερα από μια σύντομη αναφορά στην πιθανή σύγχρονη παραγωγή γραπτού λόγου σε κάθε ιδίωμα, κάθε συμβολή ολοκληρώνεται με την παράθεση σχολιασμένων διαλεκτικών κειμένων και, βέβαια, της σχετικής βιβλιογραφίας.

Το Πρόγραμμα, όμως, δεν θα σταματήσει με την έκδοση του έργου, καθώς το Ινστιτούτο αισθάνθηκε ότι θα έπρεπε και θα μπορούσε να συμβάλει σε μια μονιμότερη ανάπτυξη των διαλεκτολογικών σπουδών και γενικά του επιστημονικού ενδιαφέροντος για τις νεοελληνικές διαλέκτους. Για τους λόγους αυτούς συγκροτήθηκε μια αρκετά καλά ενημερωμένη διαλεκτολογική βιβλιοθήκη, η οποία αγγίζει τους 700 τίτλους και εμπλουτίζεται συνεχώς. Δημιουργήθηκε, επίσης, αρχείο άρθρων και ανατύπων, που σήμερα αριθμεί περίπου 3.500 καταχωρήσεις (σε ένα σύνολο 7.000, που αφορούν την ιστορία της ελληνικής). Τέλος, συγκροτήθηκε ένα αρχείο με προφορικές καταγραφές από διάφορα μέρη του ελληνόφωνου χώρου, με έμφαση σε εκείνα από τα οποία η παλαιότερη έρευνα δεν είχε καταφέρει να συλλέξει αρκετά στοιχεία. Στο πλαίσιο αυτό οργανώνονται αποστολές σε διάφορες περιοχές, από την Τσακωνιά ως τη Βουλγαρία, για να αποκτηθεί νέο πρωτογενές υλικό, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή το Ίδρυμα να διαθέτει 350 περίπου ώρες ηχογραφημένου υλικού. Το φωνητικό αυτό υλικό προς το παρόν δεν είναι προσπελάσιμο από άλλους ερευνητές, θα εξεταστεί όμως αργότερα η δυνατότητα περαιτέρω αξιοποίησής του.

Από την άλλη, ένας δεύτερος αλλά εξίσου σημαντικός στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας μικρός πυρήνας ερευνητών που θα ασκηθούν στη μελέτη των διαλέκτων, θα αποκτήσουν τα εφόδια για τη μελέτη τους και τον προβληματισμό για τους σχετικούς τρόπους έρευνας. Ο πυρήνας αυτός άρχισε να συγκροτείται από την αρχή του Προγράμματος, ως τώρα έχουν περάσει από την εκπαίδευση αυτή 10 ερευνητές και μεταπτυχιακοί φοιτητές και σήμερα αριθμεί 6 μέλη που εργάζονται σε καθημερινή βάση. Το Ινστιτούτο προσπαθεί από αυτή την άποψη να εκπαιδεύσει νέους ανθρώπους και να δημιουργήσει μια ομάδα διαλεκτολόγων, οι οποίοι θα συνδυάζουν τις μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές τους με μια χρήσιμη και εποικοδομητική εργασία. 

 Επιστημονικά υπεύθυνοι:
[2009-2017] Arnold F. van Gemert, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ
&
[2009-] Γιώργος Κεχαγιόγλου, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ερευνητική ομάδα:
Δρ. Αγγελική Λούδη, ερευνήτρια 

Πρόκειται για μια νέα σειρά εκδόσεων, που ξεκίνησε από μιαν (εκπαιδευτική) ιδέα του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ Arnold F. van Gemert. Η υλοποίησή της άρχισε στα τέλη του 2009, με την έκδοση του εισαγωγικού τομίδιου του καθηγητή του Α.Π.Θ. Γιώργου Κεχαγιόγλου Από τον ύστερο Μεσαίωνα ώς τον 18ο αιώνα. Εισαγωγή στα παλιότερα κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Εποπτεύεται από τους Α. van Gemert και Γ. Κεχαγιόγλου, συνεπικουρούμενους από την ερευνήτρια του Ινστιτούτου δρ Αγγελική Λούδη. Eικαστική, τυπογραφική και άλλη πρακτική συνδρομή προσφέρουν, επίσης, ο ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. Γιώργος Μ. Παράσογλου και ο αναπληρωτής καθηγητής του Α.Π.Θ. Γιώργος Παπαναστασίου.

Σκοπεύει, σε μια πρώτη φάση, να ξαναεκδώσει, ή να εκδώσει για πρώτη φορά, μικρά και μεσαία σε μέγεθος δημώδη, κυρίως, λογοτεχνικά κείμενα της περιόδου από τον ύστερο Μεσαίωνα (περίπου 12ος αιώνας κ.ε.) ώς το τρίτο τέταρτο του 18ου αιώνα (δηλαδή ώς πριν από την πύκνωση κειμένων του λεγόμενου Νεοελληνικού Διαφωτισμού). Οι εκδόσεις είναι χρηστικές, έχουν το ίδιο σχήμα (αν και άνισο, φυσικά, όγκο/αριθμό σελίδων) και περιλαμβάνουν: εισαγωγή σε λίγα και μικρά κεφάλαια (με όχι τυπικά καθορισμένη θέση μέσα σε κάθε βιβλίο)· το κείμενο ή τα κείμενα των έργων (συνήθως και με μετάφραση)· ελάχιστα ερμηνευτικά, πραγματολογικά ή και φιλολογικά σχόλια στο κείμενο· μια πολύ μικρή επιλογή βιβλιογραφίας (για ενδεχόμενη περαιτέρω μελέτη από όποιον το επιθυμεί)· τέλος, κάποτε, επίμετρο με συμπληρωματικά, συνήθως παράλληλα, κείμενα. Δεν περιλαμβάνουν γλωσσάρι, πίνακα ονομάτων, ευρετήρια κτλ., γίνεται όμως προσπάθεια να πλαισιώνονται με εικονογραφικό υλικό.

Το αν αυτή η εκδοτική γνωριμία και εξοικείωση θα οδηγήσει, παράλληλα, στην απόλαυση των κειμένων αυτών και στην αγάπη για το σύνολο της γνωστής νεοελληνικής λογοτεχνίας, δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τους εκδότες-επιμελητές των βιβλίων της σειράς, τους επόπτες της και το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, που υλοποιεί όρους, πρόνοιες και επιθυμίες του ιδρυτή του, Μανόλη Τριανταφυλλίδη, σταθερού μελετητή και εραστή της νεοελληνικής γλώσσας και γραμματείας. Στην πραγματικότητα εξαρτάται και από τους ρυθμιστές της εκπαιδευτικής πολιτικής, από τους μεσολαβητές εκπαιδευτικούς και, πρώτιστα, από τους ίδιους τους αναγνώστες των λογοτεχνικών έργων, τους μαθητές, φοιτητές και το ευρύτερο κοινό.

Στη σειρά «Παλιότερα Κείμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» έχουν ήδη κυκλοφορήσει, εκτός από το εισαγωγικό τομίδιο του Γ. Κεχαγιόγλου, οι εξής εκδόσεις:

A. van Gemert (επιμ.), Η κακοπαντρεμένη (Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι), 2010 [ΠΚΝΛ 1]

C. Luciani (επιμ.), Ο κάτης και ο μποντικός, 2011 [ΠΚΝΛ 2]

Γ. Κεχαγιόγλου (επιμ.), Πτωχολέων, 2011 [ΠΚΝΛ 3]

Εμμ. Κριαράς (επιμ.), Ανακάλημα της Κωνσταντινόπολης, 2012 [ΠΚΝΛ 4]

Σ. Σταυρακοπούλου (επιμ.), Ο έπαινος των γυναικών, 2013 [ΠΚΝΛ 5]

A. van Gemert & W. Bakker (επιμ.), Μαρίνος Φαλιέρος, Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν, 2014 [ΠΚΝΛ 6]

Τ. Μαρκομιχελάκη (επιμ.), Μανόλης Σκλάβος, Της Κρήτης ο χαλασμός, 2014 [ΠΚΝΛ 7]

G. St. Henrich (επιμ.), Μανόλης Λιμενίτης, Το θανατικόν της Ρόδου, 2015 [ΠΚΝΛ 8]

A. Vincent (επιμ.), H Βοσκοπούλα, 2016 [ΠΚΝΛ 9]

Β. Παναγιωτοπούλου-Δουλαβέρα (επιμ.), Καταλόγια. Στίχοι περί έρωτος αγάπης, 2017 [ΠΚΝΛ 10]

Σ. Σταυρακοπούλου (επιμ.), Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου, 2018 [ΠΚΝΛ 11]

C. Luciani (επιμ.), Πένθος θανάτου, 2018 [ΠΚΝΛ 12]

Γ. Κεχαγιόγλου (επιμ.), Ιμπέριος και Μαργαρόνα, 2020 [ΠΚΝΛ 13]

Γ. Πολέμης (επιμ.), Καλλίμαχος και Χρυσορρόη, 2021 [ΠΚΝΛ 14]